Ж.Сыдықов атындағы орта мектебінің бастауыш сынып оқушылары

      Қазақстанның қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы мемлекеттік саясаты Қазақстан Республикасының "жасыл" экономикаға көшуі жөніндегі тұжырымдамада айқындалған және қалдықтарды бөлектеп жинауды енгізуге, инвестицияларды, оның ішінде мемлекеттік-жеке меншік әріптестік арқылы тарта отырып, қайталама шикізаттан өнім ала отырып, қалдықтарды қайта өңдеу секторын дамытуға бағытталған. Тұжырымдамаға сәйкес 2030 жылға қарай қалдықтарды өңдеу үлесі 40%-ға, 2050 жылға қарай 50%-ға дейін жеткізілуі тиіс.
Қатты тұрмыстық қалдықтарды (бұдан әрі – ҚТҚ) қайта өңдеу саласын дамыту мақсатында нормативтік құқықтық база жетілдірілді. Атап айтқанда, Экологиялық кодекске түзетулер енгізілді.
2016 жылдан бастап полигондарда құрамында сынап бар шамдар мен аспаптарды; металл сынықтарын; пайдаланылған майлар мен сұйықтықтарды; батареяларды; электрондық қалдықтарды көмуге тыйым салынады.
2019 жылдың 1 қаңтарынан бастап пластмассаны, макулатураны, картон мен қағаз қалдықтарын, шыныны көмуге тыйым салынды.
2021 жылдан бастап – құрылыс және тамақ қалдықтарына.
Осы нормаларды енгізу қалдықтарды өңдеу саласында шағын және орта бизнесті ынталандыруға және дамытуға мүмкіндік берді.
Қайталама шикізатты жинау, тасымалдау және қайта өңдеу үшін кәсіпорындардың шығындарын өтеу
Жаңа кәсіпорындар
Қалдықтармен жұмыс істеу саласында инфрақұрылым құру
Өткізілетін іс-шаралар ҚТҚ өңдеу үлесін 2018 жылы 11,51%-ға дейін ұлғайтуға мүмкіндік берді, бұл көрсеткіш 2017 жылы 9%-ды, ал 2016 жылы 2,6%-ды құрады.
Анықтама үшін: Жыл сайын елімізде 5-6 млн.тонна ҚТҚ қалыптасады. 2018 жылдың 12 айында 4,3 млн.тоннаға жуық ҚТҚ құрылды, оның 500 мың тоннасы қайта өңделді және кәдеге жаратылды.
2016 жылдың 21 қарашасынан бастап 2018 жылдың соңына дейін ескі автомобильдерді қабылдау бағдарламасы аясында 83 268 бірлік қабылданды.
Нұр-Сұлтан және Алматы қалаларында, сондай-ақ Нұр-Сұлтан – Щучинск трассасында электр зарядтау станцияларының (бұдан әрі – ЭС) инфрақұрылымы құрылуда, барлығы 110 ЭС орнату жоспарлануда, оның ішінде Астана мен Алматыда - 100, Нұр-Сұлтан-Щучинск - 9 трассасында. Бүгінгі таңда 51 ЭС орнатылды, оның ішінде 48 Астанада және 3 Алматыда.
Мемлекет басшысы Н.Ә. Назарбаевтың "Төртінші өнеркәсіптік революция жағдайында дамудың жаңа мүмкіндіктері" атты Қазақстан халқына Жолдауында айтылған тапсырмасын орындау үшін Энергетика министрлігі Жолдауды іске асыру жөніндегі ЖҰЖ-дың 15-тармағына сәйкес шағын және орта бизнес субъектілерін кеңінен тарта отырып, ҚТҚ-ны қазіргі заманғы кәдеге жарату және қайта өңдеу жөніндегі шаралар кешенінің жобасын әзірледі. Шаралар кешендері мүдделі мемлекеттік органдармен және ұйымдармен (ҰЭМ, АКМ, БҒМ, облыстардың, Астана, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері, "Атамекен" ҰКП, "KazWaste" қалдықтарды басқару жөніндегі Қазақстандық ассоциациясы, "Оператор РОП" ЖШС) келісілді және бүгінгі күні барлық облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың әкімдіктерімен бекітілді.
Шаралар кешені келесіні көздейді:
өңірлерде ТҚҚ басқару саласын дамытудың жалпы стратегиясын айқындайтын Қалдықтарды басқару жөніндегі бағдарламаларды әзірлеу;
ҚТҚ жинау, әкету, кәдеге жарату, қайта өңдеу және көму сияқты барлық операцияларды ескере отырып қолданыстағы тарифтерді қайта қарау;
бөлектеп жинауды енгізу, сұрыптау кешендерін орнату, бұл неғұрлым сапалы қайталама шикізат алуға, қайталама шикізат нарығын дамытуға және полигонға орналастырылатын қалдықтардың көлемін қысқартуға, полигондардың қызмет ету мерзімін ұлғайтуға, тиісінше жаңа полигондарды салуға бюджет шығындарын қысқартуға мүмкіндік береді;
ҚТҚ-мен жұмыс істеу бойынша, оның ішінде органикалық қалдықтарды биогаз немесе компост алу үшін инфрақұрылымды дамыту;
халықтың экологиялық хабардар болуын арттыру және оларды ҚТҚ бөлектеп жинау процесіне тарту үшін ҚТҚ бойынша халықпен кең ақпараттық-түсіндіру жұмыстарын жүргізу;
ынтымақтастықты жолға қою және инвестиция тарту.аживание сотрудничества и привлечения инвестиций.
2019 жылдың басынан бастап іске асырылған жобалар
2019 және одан кейінгі жылдарға арналған жоспарлар:
2018 жылдан бастап Нұр-Cұлтан қаласының әкімдігі "Оператор РОП" ЖШС-пен бірлесіп ҚТҚ бөлектеп жинауды, органикалық (тағамдық) қалдықтарды қайта өңдеуді және кәдеге жаратуды ұйымдастыру бойынша пилоттық жобаны іске асыруда. Органикалық фракцияны кәдеге жарату бойынша технологияны енгізу ҚТҚ өңдеу деңгейін 75% - ға дейін жеткізуге мүмкіндік береді. Жобаны аяқтау мерзімі – 2019 жылғы желтоқсан.
2019 жылы Қостанай қаласында ("Тазалық 2012" ЖШС), Жітіқара қаласында ("Соцсервис" ЖШС), Қызылордада мемлекеттік-жеке меншік әріптестік шеңберінде (қуаты жылына 60 мың тонна), Атырау облысында (қуаты жылына 50 мың тонна) ҚТҚ полигондарында қоқыс сұрыптау желілерін іске қосу, Қарағанды қаласында сұрыптау желісінің қуатын жылына 200 мың тоннаға дейін ұлғайту жоспарлануда.
Алматы облысының Іле ауданында "WasteEnergyKazakhstan" ЖШС қазақстандық-испандық компаниясымен бірлесіп қуаты жылына 120 мың тонна толық циклді қоқыс өңдеу зауытын, сондай-ақ қуаты жылына 100 мың тонна "ZOR BIO" ЖШС қоқыс өңдеу зауытын салу жоспарлануда. Ондаэлектр энергиясын, сондай-ақ биокарбон мен тыңайтқыштарды алу және сату мақсатында биогаз алып және оны өртей отырып ҚТҚ толық өңдеу технологиясы қарастырылған. Бір жобаның болжамды қуаты "WasteEnergyKazakhstan" ЖШС  8 МВт (бірінші кезек 4 МВт) және екінші жоба "ZOR BIO" ЖШС 4 МВт.
Жамбыл облысында Қазақстан Республикасын индустриялық-инновациялық дамытудың 2015-2019 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы шеңберінде "Ekojer" ЖШС американдық технология негізінде қуаты жылына 100,0 мың тонна өнеркәсіптік және тұрмыстық қалдықтарды қайта өңдеу зауытын салу жоспарлауда. Іске асыру мерзімі - 2018-2020 жылдар.
Өскемен және Семей қалаларының әкімдіктері Еуропалық қайта құру және даму банкімен (бұдан әрі –ЕҚДБ) бірлесіп ҚТҚ басқару жүйелерін жаңғырту жобалары бойынша жұмыс жүргізуде, оның шеңберінде ҚТҚ механикалық-биологиялық өңдеу кешендерін салу, жаңа санитарлық полигондарды салу, жұмыс істеп тұрған полигондарды жабу, мамандандырылған жабдықтар мен техниканы сатып алу мәселесі қарастырылады. Қазіргі уақытта ЕҚДБ консультанттары - "GWCC Interival" австриялық консалтингтік компаниясы (түйінді/негізгі консультант) және "BDC Consulting" ЖШС қазақстандық консалтингтік компаниясы (Алматы қ.) осы жобаларды іске асыру бойынша техникалық-экономикалық зерттеулер жүргізуде.